Ipinagpapalagay sa artikulong ito na may alam na ang mambabasa ukol sa mga desimal. Kung hindi pa alam ang desimal, mag-basa muna tungkol dito.
Gaya ng napag-aralan nung nakaraan, ang desimal o decimal ay mga bilang na mas maliit sa isang buo. Ito ay mga numero na nakahiwalay sa buong numero o integer sa pamamagitan ng tuldok o decimal point. Halimbawa ng mga desimal ay 0.4, 0.65, 0.98 at 3.25.
Kagaya ng desimal, ang porsyento o percent ay bahagi rin ng isang buo. Ito ay ginagamitan ng simbulong %. Ang literal na kahulugan ng porsyento o percent ay per 100 o kada isang daan. Ibig sabihin, ang isang porsyento (1%) ay isa kada isang daan.
Maaari bang gawing porsyento ang desimal?
Oo naman! May dalawang paraan upang makapagpalit mula desimal patungong porsyento. Gamitin natin ang unang halimbawang 0.4 na naibigay sa itaas.
Ang unang paraan ay ang paggamit ng multiplication. Dahil ang porsyento ay bahagi ng isang daaan (100), i-multiply lamang ang naibigay na desimal sa 100 at lagyan ng simbulong %:
0.4 x 100 = 40%
Ang katumbas na porsyento ng 0.4 ay 40%.
Ang ikalawang paraan ay mas madali. Kung magpapalit mula desimal patungong porsyento, igalaw lamang ang tuldok o decimal point nang dalawang beses patungong kanan.
Dahil wala nang numero sa dulong pwesto, lagyan ito ng numerong 0. Ang 0.4 ay magiging 40% (huwag kakalimutan idagdag ang simbulong %).
Subukan naman natin ang halimbawang 0.65. I-multiply ito sa isang daan (100) at idagdang ang tamang simbulo upang makuha ang 65%. Maaari ring igalaw ang decimal point nang dalawang beses patungong kanan upang makuha ang kaparehong sagot. Sa parehong proseso, ang desimal na 0.98 ay magiging katumbas ng 98%.
Subukan natin ang huling halimbawa na 3.25. May kaibahan ba sa gagawing proseso dahil may buong numero ito sa kaliwa (3)?
Parehong proseso pa rin ang ating susundin. Igalaw nang dalawang beses ang tuldok patungo sa kanan at dagdagan ito ng simbulong %. Ano ang nakuha mo? (Subukan munang sagutin nang hindi tumitingin sa sagot sa ibaba)
Kung ang sagot mo ay 325%, tumpak ka! Huwag mag-alala kung ang sagot ay higit sa isang daan. Ibig sabihin lamang nito ay higit sa isang buo ang porsyento. Ito ay sa kadahilanang may buong numero na 3 ang ibinigay na desimal.
Kung gusto mo pa ng dagdag na halimbawa, gawin ang mga sumusunod:
0.28
0.6
0.43
0.782
2.1
Tingnan kung tama ang mga sagot mo sa ibaba:
0.28 = 28%
0.6 = 60%
0.43 = 43%
0.782 = 78.2 % (Hanggang pagitang ng 8 at 2 lamang ang paggalaw ng tuldok)
2.1 = 210%
