Ang anemia ay isang kalagayan kung saan ang red blood cell o hemoglobin ay mas mababa kaysa sa normal. Dahil dito, walang sapat na red blood cell upang magdala ng sapat na oxygen sa ibat-ibang parte ng katawan. Kapag meron kang anemia, madali kang napapagod. The normal level of hemoglobin is generally different in males and females. Mayroong ibat-ibang klase ng anemia at ang bawat isa ay may kani-kaniyang mga sanhi. Ang pinaka-karaniwang dahilan ng anemia ay ang pagkawalan ng dugo. Ang anemia ay maaaring panandalian o pangmatagalan at sakop nito mula sa hindi seryoso hanggang sa napakaseryosong mga kaso.
Causes, Sanhi
Ang anemia ay nangyayari kapag ang dugo ay walang sapat na red blood cells. Ito ay nangyayari kapag ang katawan ay hindi gumagawa ng sapat na red blood cells, may pagdurugo kaya nawawalan ng red blood cells ang katawan, at ang katawan ay sinisira ang kanyang red blood cells.
Importance of red blood cells / Ano ba ang importansya ng red blood cells?
Ang katawan ay gumagawa ng tatlong klase ng blood cells – white blood cells upang lumaban sa infection, platelets na tumutulong sa dugo para mag-clot, at red blood cells na nagdadala ng oxygen sa lahat ng parte ng katawan. Ang red blood cells ay nagdadala ng hemoglobin – isang iron-rich protein na nagbibigay sa dugo ng pula nitong kulay. Ang hemoglobin na ito ang gumagawang possible na makapagdala ang red blood cells ng oxygen sa buong katawan at magdala ng carbon dioxide sa baga upang ito ay mailabas sa katawan. Upang makagawa ng red blood cells at hemoglobin, ang katawan ay nangangailangan ng iron, vitamin B-12, folate at iba pang sustansya mula sa pagkain na ating kinakain.
Type of Anemia / Ang mga karaniwang klase ng anemia
Ang mga karaniwang klase ng anemia ay iron deficiency anemia na ang dahilan ay kakulangan ng iron sa katawan. Dahil sa kakulangan, ang bone marrow ay hindi makagawa ng hemoglobin dahil kulang ang iron. Mayroon ring anemia na tinatawag na vitamin deficiency anemia. Ito ay dahilan naman ng kakulangan ng folate at vitamin B-12. Mayroon ring anemia mula sa mga lumulubhang sakit tulad ng cancer, AIDS at marami pang iba. May tinatawag ding aplastic anemia na nangyayari dahil ang bone marrow ay may kakulangan sa paggawa ng red blood cells. Meron ring hemolytic anemias, sickle cell anemia at marami pang iba.
Symptoms/ Sintomas
May mga pasyenteng may anemia na walang sintomas. Ang iba naman ay nararamdaman ang madaling pagkapagod at pagkahilo, mababang blood pressure, mabilis na tibok ng puso, pagkukulay dilaw ang mata, pagiging maputla, madaling gpagkaginaw, hirap sa paghinga, panghihina. May iba na nawawalan ng buhok, lumalaki ang “spleen” na parte ng katawan, kung minsan may mapapansing pag-iba ng kulay ng dumi. Para sa mga guma-grabeng klase, mayroong sumasakit ang puso at nagkaka-heart attack.
Treatment, Remedy, Cure, Medication, Lunas
Ang anemia ay nalulunasan sa pamamagitan ng paglunas sa sanhi nito. Para sa iron-deficiency anemia, kailangan ng karagdagang iron mula sa iron supplements at pagkain na mataas sa iron. Kung mayroong vitamin deficiency anemia, kailangan rin ng dietary supplements. Para sa aplastic anemia, kailangan ng abuno na dugo. Pwede rin ang bone marrow transplant. Sa hemolytic anemia, kailangang iwasan ang mga gamot na maaaring dahilan, kailangan ring lunasan ang infection. Sa sickle cell anemia, kalingan ng oxygen, dextrose at gamot para sada la nitong sakit.
Home Remedies and Prevention
Maraming klase ng anemia ang maaaring mahirap maiwasan. Subalit, maaari kang makaiwas sa anemia sa pamamagitan ng tamang pagkain. Marapat kumain ng pagkaing mataas sa iron. Ang mga makukunan ng iron ay ang mga karne, beans, kulay berdeng dahon na mga gulay. Para naman sa makukunan ng folate, kumain ng citrus at fruit juices, saging, madadahon na gulay, pasta. Para naman sa vitamin B-12, kumain ng karne, gatas at soya o soy milk. Magdagdag rin ng vitamin C sa diet. Kumain ng citrus fruits, melon at mga berries upang madaling ma-absorb ng katawan ang iron.
References and Sources:
Healthline. (2018, January 3). What you need to know about Anemia. Retrieved from: https://www.healthline.com/health/anemia
Mayo Clinic. (2019, August 16). Anemia: Diagnosis and Treatment. Retrieved from: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anemia/diagnosis-treatment/drc-20351366
WebMD. (2020, August 11). 7 Guides to understanding Anemia. Retrieved from: https://www.webmd.com/a-to-z-guides/understanding-anemia-basics#1
