Infertility o Pagkabaog: PAANO MALALAMAN KUNG IKAW AY BAOG?
Ano kaya ang mga rason kung bakit ang isang babae ay hindi nagkakaanak?
Ang pagkabaog o infertility ay ang kawalan ng kakayahan na mabuntis matapos ang isang taon ng walang kambil na pagtatalik (hindi gumagamit ng contraceptives at condom).
Paano malalaman kung ikaw ay baog?
Gaya ng ipinapahiwatig ng salitang 'pagkabaog', ang pangunahing sintomas o senyales ng pagkabaog ay ang kawalan ng kakayahan mabuntis (para sa mga babae) at hindi makabuntis (para sa mga lalake). Maliban dito, mayroon ding mga palatandaan o senyales na mapapansin sa panlabas. Ang matagal na pagregla o ang menstrual cycle na 35 days o mahigit, masyado maiksi (less than 21 days), irregular or absent (na regla o buwanang dalaw) ay maaaring maging senyales ng kakulangan ng ovulation, na maiuugnay sa pagkabaog ng isang babae. Gayunpaman, hindi pwedeng maituring na tanging batayan itong mga hindi pagkapanay sa menstrual cycle para sabihin na baog ang isang tao.
Sabi ng mga eksperto, sa 30% na mga mag-asawa na hindi nagkakaanak ay nasa lalaki ang problema, sa 30% ng mga kaso ay nasa babae ang problema at sa 30% ng mga kaso may kumbinasyon ng mga kadahilanan mula sa parehong mga kasosyo. Para sa humigit-kumulang 20% ng mga mag-asawa, ang sanhi ay hindi maaaring tinutukoy.
Ang edad ay isa sa mga importanteng factor na nagsasabi kung ang babae ay magkakaanak pa o hindi. Ito ay dahil ang mga babae ay ipinapanganak na may tiyak na bilang ng mga itlog sa kanilang mga ovaries. Ang pagkakataon ng pagkakaroon ng sanggol ay bumaba ng 3% hanggang 5% bawat taon pagkatapos ng edad na 30. Ang pagbawas sa fertility ay lalong nagiging mas malaki pagkatapos ng edad na 40.
Ano ang nagiging sanhi ng pagkabaog ng isang babae? Causes
Ang pagkabaog ng isang babae ay maaaring sanhi rin ng ilang mga kadahilanan, kabilang ang mga sumusunod:
- Pinsala sa mga fallopian tubes. Ang pinsala sa fallopian tubes (na magtataglay ng mga itlog mula sa ovaries papunta sa matris) ay maaaring magpigil ng pagtagpo ng itlog at tamud. Ang impeksyon sa pelvis, endometriosis, at operasyon sa pelvis ay maaaring humantong sa peklat at pinsala sa fallopian tube.
- Mga sanhing hormonal. Ang ilang mga kababaihan ay may mga problema sa obulasyon. Ang mga hormonal na pagbabago sa katawan ay humahantong sa release ng itlog mula sa obaryo at nagpapalapot ng endometrium (lining ng matris) sa paghahanda para sa fertilized itlog ay hindi magaganap. Ang mga problema ay maaaring matukoy gamit ang temperatura ng katawan, ovulation kit, at mga pagsubok ng dugo upang makita ang mga antas ng hormone.
- Mga servikal na kadahilanan. Ang ilan sa mga kababaihan ay maaaring magkaroon ng servikal na kondisyon na kung saan ay hindi maaaring ipasa ang tamud sa pamamagitan ng servikal kanal. Ito ay dahil sa abnormal na produksyon ng mucus o iba pang mga problema.
- Abnormal na anatomya ng bahay-bata; ang presensya ng polyps at fibroids.
Ang pagkabaog sa mga babae (Female infertility) ay nauugnay sa maraming mga kadahilanan. Isa na rito ang pinsala sa fallopian tubes dahil sa impeksiyon sa may puson (pelvic infections), endometriosis, at pelvic surgeries. Dahil nauugnay ang fallopian tube sa pagdaloy ng itlog mula obaryo hanggang sa uterus, ang pinsala sa balangkas ay maaaring makapigil sa ugnayan ng itlog at tamud (o sperm). Sa kabilang dako, posible rin humantong sa kawalan ng kakayahan maglabas ng itlog ang hormonal imbalances at maaari rin makapagpigil sa pagkapal ng endometrium, na inaasahan sa implantation. Gayundin, abnormalities sa uterine structure tulad ng pagkakaroon ng polyps at fibroids ay pwede rin makasanhi ng pagkabaog. Panghuli, ang ibang mga babae ay mayroong cervical condition kung saan hindi makadaan ang sperm sa cervical canal, dahil sa abnormal mucus production o sa prior cervical surgical procedure.
Paano malaman ang dahilan o sanhi ng pagkabaog? How to know if I’m infertile
Ang iyong duktor ay pwedeng magsagawa ng pagsubok ng dugo upang suriin ang mga antas ng hormone. Pwede nya rin irekomenda ang endometrial byopsya upang suriin ang lining ng matris.
Dalawang diagnostic test na maaaring maging kapaki-pakinabang sa paghanap ng peklat at sagabal sa fallopian tubes: ang hysterosalpingography at ang laparoscopy.
Ano pinaka mabisang gamot sa pagkabaog? Ano ang iilang natural na pamamaraan para magamot ang pagkabaog? Treatments, medication, cure
Una, i-minimize o bawasan ang iyong exposure paggamit ng mga nakakalason na mga kemikal. Isa sa mga kemikal na ito ay ang tingga o lead. Ang iba pang mga kemikal na may masamang epekto sa reproductive system ay mga ovotoxicants, endocrine disruptors, phalates, VCH kemikal, PAH, pesticide, pormaldehayd, bisphenol, mga organic solvent, kemikal sa dry cleaning, at singaw ng pintura. Hindi dapat alalahanin ang paminsan-minsang exposure sa mga nakakalason na kemikal. Ang dapat mong alalahanin ay ang akumulasyon ng mga kemikal sa paglipas ng mahabang panahon.
Ikalawa, huwag uminom ng hindi na-filter na tap water. Ikatlo, dapat kumain ng mga masustansyang pagkain. Dapat kumain ng konting organic meat, mga maliliit na deep sea fish tulad ng sardines at maya-maya at ng mga legumes tulad ng patani, etc. Kumain ng whole grains, mani, mga buto, mga prutas, at mga gulay na organic. Kumain ng mga mabubuting taba tulad ng monosaturated fats sa olive oil, polyunsaturated fats sa oily fish at nuts at midchain fatty acids na makikita sa coconut oil. Iwasan ang mga mapanganib na taba.
Paano ko maiiwasan ang pagkabaog o maging baog?
Iasan ang mga pagkain may animal-derived estrogens tulad ng gatas ng baka. Iwasan din ang mga pagkaing may mga sangkap na makapagpa alerhiya saiyo, at ang pag-inom ng kape, alak at pagsisigarillyo.
Siguraduhing wala kang STD or sexually transmitted disease. Bigyan mo rin ang iyong sarili ng 120 days bago magpabuntis. Ito ay dahil na ng mataas na kalidad ng mga itlog at sperm ay nagdedevelop sa loob ng 120 araw.
Uminom ka din ng suplemento para sa mga buntis na may magandang kalidad. Dapat uminom ng mga suplemento na may zinc, selenium, magnesium, calcium, b12, b6, folic acid, vitamin C at omega-3 fatty acids.
Ang IVF ba ng lunas sa pagka-baog?
Ang IVF o in-vitro fertilization ay hindi sagot sa pagkabaog. Bukod sa mahal ito, ang IVF ay nakakapinsala rin sa nanay at sa bata o baby.
Karamihan sa mga kaso ng pagka-baog ay pwedeng magamot na walang IVF. Gayunpaman, kung kinakailangan talaga ang IVF, mas mainam na ipares mo ito sa mga natural na pamamaraan.
Upang matugunan itong problema at mapataas ang tsansa na mabuntis, mahalaga ang masanay sa malusog at tamang pamumuhay. Isa na rito ang pagbawas sa pagkakalantad sa mga nakakalason na kemikal (exposure to toxic chemicals) tulad ng pesticides at usok ng pintura at environmental pollutants. Hangarin na kumain ng pinakamainam na fertility diet, na mayroong organic meat, whole grains, mani, seeds, mga gulay at prutas. Bawasan din ang paginom ng masyadong maraming kape at alak, ganun na rin ang paninigarillyo ay kailangang iwasan. Bukod dito, ang paginom ng gatas ng baka ay mainam na iwasan, dahil mayroon itong intake of cow's milk, animal-derived estrogens. Panghuli, ang mga supplements na mayroong zinc, selenium, magnesium, calcium, B12, B6, folic acid, Vitamin C at Omega-3 fats ay maaaring inumin upang makatulong tumaas ang tsansa magdalang tao.