Ang gout ay isang uri ng arthritis kung saan namamaga at nananakit ang mga kasu-kasuan, lalo na sa puno ng hinlalaking daliri sa paa.
Nasa 1 sa bawat 40 matanda ang mayroong gout. Karamihan sa mga ito ay may edad 30-60 taon. Mas karaniwan sa mga lalaki ang magkaroon ng sakit na ito. Ito ay isa sa mga tipo ng arthritis na nagagamot upang iwasan ang pagkasira ng mga kasu-kasuan sa hinaharap.
Mga kaso ng gout
Lumilikha ang ating mga katawan ng bagay na tinatawag na urate (o uric acid). Ang urate ay nililikha ng katawan upang wasakin ang mga purine at madalas na nailalabas kasama ng ating ihi.
Kapag ang urate ay hindi nailabas sa katawan, o kapag mayroong labis na dami nito, maaari itong mamuo at maging mga kristal. Kapag nabuo ang mga kristal na ito sa paligid ng mga kasu-kasuan, nagkakaroon ng pamamaga at pananakit, na siyang tinatawag na gout.
Ang mga purine ay karaniwang matatagpuan sa katawan ng tao at ganun din sa ilang mga pagkain kagaya ng shellfish, red meat at offal, at ilang mga inuming alkohol kagaya ng beer at stout. Ang pag-inom ng labis na alkohol ay maaari ding maging sanhi ng dehydration, na siyang nagiging pinakang dahilan upang magkaroon ng gout. Ang kabuuang mga purine sa katawan ng tao ay binubuo lang ng 5-10% ng dietary purines.
Maaaring nabubuo ang urate dahil sa maraming urate ang nalilikha ng katawan o dahil sa hindi sapat ang dami ng urate na nailalabas kasama ng ihi (na maaaring palatandaan ng sakit sa bato). Ilan sa ibang mga sakit ay maaari ding magpataas ng tsansang magkaroon ka ng gout, kabilang na ang sakit sa puso, soryasis, at ang paggagamot sa mga karamdaman sa dugo kagaya ng lukemya.
Hindi lahat ng may matataas na antas ng urate ay magkakaroon ng gout. Hindi pa malaman kung bakit nagkakaroon ng gout ang ilang tao. Ganunpaman, ang labis na katabaan ay isang mapanganib na salik. Ang maayos na diet at pagbabawas ng timbang ay nakakapagpababa ng tsansa sa pagkakaroon ng gout.
Pantahanang Paggamot sa Pag-atake ng Gout
Kung mayroon kang gout, alam mo ang mga hindi magagandang palatandaan ng pagsumpong ng gout. Wala kang ibang magagawa upang pigilan ang pag-atake ng gout sa oras na magsimula ito, ngunit may ilang mga bagay kang maaaring gawin upang bigyang lunas ang pagsumpong ng gout sa tahanan.
Ang pag-atake ng gout ay nangyayari kapag ang isang taong may mataas nang antas ng uric acid kumpara sa karaniwan ay nagkaroon ng pagbara ng uric acid sa paligid ng kasu-kasuan. Nabubuo ang mga uric crystal na siyang nagiging sanhi ng masakit na pagsumpong ng gout. Maraming bagay, kabilang na ang alkohol, ilang mga pagkain, labis na pagod, at ilang paggagamot ang maaaring makapagpataas ng antas ng iyong uric acid na nagiging dahilan sa madalas na pag-atake ng gout.
Mga Palatandaan ng Pagsumpong ng Gout
Ang ilang tao na may gout, kilala rin bilang gouty arthritis, ay nagsasabing ang pag-atake ng gout ay nagsisimula sa pamumula, pangangati, o nanginginig na pakiramdam sa kasu-kasuan isa o dalawang oras bago magsimula ang pagsumpong ng kanilang gout. Medyo matigas o medyo makirot ang kasu-kasuan. Hindi pa man nagtatagal pagkatapos ng mga palatandaang ito, mag-uumpisa na ang pag-atake ng gout. Kapag madalas ka nang nakakaranas ng pag-atake ng gout, malalaman mo ang mga palatandaan sa iyong katawan kung kailan ito mag-uumpisa sa pag-atake.
Minsan, ang mga taong may gout ay hindi nagkakaroon ng mga palatandaan na mag-uumpisa na ito sa pagsumpong. Magigising na lang sila sa hatinggabi dahil sa sakit ng kasu-kasuan.
Kapag nag-umpisa na sa pag-atake ang gout, kadalasan sa mga taong inaatake ay nagkakaroon ng pamumula, pamamaga, at malubhang kirot, madalas sa isang kasu-kasuan. Ang kadalasang bahagi ng katawan na nagkakaroon ng gout ay sa puno ng hinlalaki sa paa, ngunit maaari ding magkaroon ang ibang kasu-kasuan kagaya ng siko, tuhod, pulso, sakong, at bukong-bukong.
Madalas na ang nararamdamang sakit ay lubhang matindi lalo na kapag ang mga kasu-kasuan ay nasasagi ng kahit na anuman. Marami sa mga taong mayroong gout ay nagsasabi na kahit ang dampi ng telang nakatakip sa higaan sa namamagang kasu-kasuan ay nakapagdudulot ng lubhang kirot.
Pantahanang Pangangalaga sa Pagsumpong ng Gout
Kapag natuklasang mayroon kang gout at kapag niresetahan ka ng doktor para sa pagsumpong nito, inumin ang gamot ayon sa bilin ng doktor kapag alam mong susumpungin ka ng gout. Sa kadalasang pangyayari, ito ay dapat kapag ang pinaka-unang palatandaan ay nag-umpisa.
Ang iyong doktor ay maaaring magreseta ng mga nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) kagaya ng naproxen, ibuprofen, indomethacin, sulindac, celecoxib, o meloxicam, o payuhan kang uminom ng mga over-the-counter NSAIDs. Kadalasan ay nagiging mabisa ang mga ito. Sa ilang pangyayari, maaaring umiinom ka na ng gamot upang maiwasan ang pagsumpong ng gout. Ang iyong doktor ay maaaring may iminungkahing:
· allopurinol
· colchicine
· febuxostat
· lesinurad
· probenecid
Hindi ibig sabihin na dahil sa sinusumpong ka ay hindi mabisa ang mga gamot na ito. Sa mga unang buwan na iniinom mo ang mga uri ng gamot na ito, maaari ka pa rin talagang sumpungin ng gout habang ang katawan mo ay nakikibagay pa sa gamot. Ang iyong doktor ay maaaring may ibinigay sa iyong gamot upang inumin kapag nangyari ang ganito, kaya inumin mo ang gamot na ito kapag sinumpong ka ng gout. Ituloy din ang pag-inom ng gamot na nakapipigil sa pagsumpong nito.
Kung ikaw ay umiinom ng gamot na nakapipigil sa pagsumpong ng gout sa mahabang panahon at nag-umpisang bahagyang sumpungin sa unang pagkakataon, kumonsulta ka sa iyong doktor. Maaari ka niyang kausapin tungkol sa pagbabago ng iyong dosis o ng iyong gamot.
Pantanggal ng Sakit na Hindi Kailangan ng Gamot
Bilang dagdag sa paggagamot, ang mga payong ito tungkol sa pangangalaga sa sarili ay makakatulong upang maibsan ang sakit na dulot ng pagsumpong ng iyong gout:
· Gumamit ng Pampalamig. Kapag hindi masyadong matindi ang sakit, subukan ang cold packs o cold compress sa kasu-kasuan upang mabawasan ang pamamaga at maibasan ang sakit. Dampian ng yelo ang kasu-kasuan ng 20 hanggang 30 minuto nang maraming beses sa isang araw.
· Ipahinga ang Kasu-kasuan. Magandang ideya na ipahinga ang nananakit na kasu-kasuan hanggang sa maibsan ang pananakit nito. Karamihan sa mga taong dumadanas ng bahagyang pag-atake ng gout ay ayaw nang masyadong iginagalaw ang kanilang kasu-kasuan. Hangga’t maaari, ipatong mo ang iyong kasu-kasuan sa unan o sa anumang malambot na bagay.
· Uminom ng Tubig. Ang kakulangan sa tubig ng iyong katawan ay higit pang makapagpapataas ng antas ng iyong uric acid. Ang pag-inom ng tubig ay makatutulong sa iyong katawan na panatilihing normal ang antas ng uric acid.
· Maging Maingat sa Iniinom mo at Kinakain. Ang mga pagkaing sagana sa mga purine ( ilang mga pagkaing-dagat, mga laman-loob tulad ng atay, at matatabang pagkain) ay mas makapagpapataas pa ng antas ng iyong uric acid sa iyong dugo. Ganun din ang mga inuming fructose-sweetened at alkohol – lalo na ang beer.
Kailan Dapat Humingi ng Tulong Kapag Sinusumpong ng Gout
Magandang ideya na palagi mong ipaalam sa iyong doktor sa tuwing sinusumpong ka ng gout. Minsan, kakailanganin mong i-follow up ang iyong doktor upang matiyak na ang iyong plano sa paggagamot ng gout ay mabisa o ang iyong mga sintomas ay hindi gumagaling. Sumangguni sa iyong doktor kapag:
· Ito ay una mong pagsumpong ng gout – May mga iba’t ibang kundisyon, kagaya ng impeksyon sa kasu-kasuan, na mayroong magkatulad na mga sintomas kagaya ng pagsumpong ng gout.
· Mayroon kang mataas na lagnat at panginginig – Maaaring kabilang sa mga sintomas ng pag-atake ng gout ang mababang lagnat, ngunit ang mataas na lagnat ay maaaring sintomas ng impeksyon.
· Ang iyong mga sintomas ay hindi bumubuti makalipas ang 48 oras o hindi humihinto makalipas ang halos isang linggo – Kapag hindi pa rin bumubuti ang pakiramdam mo makalipas ang ilang araw, sumangguni sa iyong doktor. Bilang dagdag, maaari siyang magmungkahi ng ibang paraan ng paggamot. Karamihan sa mga pag-atake ng gout ay kusang gumagaling sa loob ng 7 hanggang 10 araw kahit hindi binibigyang lunas.
