Sino si Gabriela Silang? Talambuhay ng Unang Bayaning Filipina, Diego

Joefer Traya
is a Licensed Nurse in the Philippines

Si Maria Josefa Gabriela Cariño Silang, o mas kilala bilang Gabriela Silang, ay ipinanganak noong Marso 19, 1731 sa Barangay Caniogan, Santa, Ilocos Sur. Ang ama niya ay si Anselmo Cariño, isang mangangalakal na inapo ni Ignacio Cariño, ang kauna-unahang Kastila sa bayan ng Galicia at dumating sa Candon, Ilocos Sur sa mga huling bahagi ng ika-17 siglo. Si Gabriela ay inampon ni Don Tomas Millan, isang tanyag at mayaman na negosyente sa bayan ng Ilocos. Naging legal niya itong tagapangalaga at di kalauna’y naging asawa. Hindi nagtagal ang kanilang pagsasama. Hindi sila nagkaanak at tatlong taon lang nang sila’y ikasal nang maagang namatay si Don Milan bunga ng katandaan.


Nakilala ni Gabriela ang matalino at matapang na si Diego Silang na matagal nang lumalaban para sa kalayaan ng mga Pilipino. Sila ay nagpakasal ng dalawang beses noong 1757 at 1762. Sumali siya sa rebolusyon laban sa mga Kastila. Sa simula ay naging matagumpay si Diego Silang sa kanyang mga operasyon, subalit nadiskaril ang mga ito nang bumaligtad ang dalawang kapwa Pilipino – sina Pedro Becbec at Miguel Vicos – at pumanig sa mga Kastila. Noong ika-28 ng Marso, kasama ang ilang opisyal na Kastila, si Diego ay pataksil na pinatay ni Miguel Vicos.

Matapos mapatay si Diego, isinumpa ni Gabriela na ipaghihiganti ang pagkamatay ng asawa, at ipagpapatuloy ang pakikibaka. Siya ay lubos na nagdadalamhati subalit walang oras na pwedeng masayang. Ang dating mga tauhan ni Diego ay nawalan na ng pag-asa ng mamatay ang kanilang pinuno. Walang isa sa kanila ang naglakas-loob na humalili kay Diego. Kaya gumawa si Gabriela ng isang dakilang desisyon. Siya na ang tumayong bagong pinuno ng kilusan. Pinulot niya ang sandata at ipinaalam sa lahat na hindi pa tapos ang laban. Marami ang humanga sa kanyang ipinakita at hindi nagtagal, umani siya ng maraming kapanalig. Sinimulan niyang tulungan ang mga Pilipinong naninirahan sa mga siyudad. Tinawag siyang “Henerala”. Nagagalak ang karamihan na ang laban ni Diego ay patuloy na isinusulong sa katauhan ng kanyang asawa.

Matagumpay niyang pinamunuan ang kanyang mga tauhan sa una niyang laban sa Santa – ang kanyang bayang kinalakihan. Ito ang kauna-unahang pagkakataon na ang mga Kastila ay nagkaroon ng banta mula sa isang Pilipina. Kaya gayon na lamang ang kanilang pagkabahala at determinasyon na pigilan si Gabriela. Naglakbay si Gabriela papuntang Pidigan, Abra at doon nagtatag ng bagong himpilan. Dito rin niya nakasamang muli ang kanyang ina na nalayo sa kanya noong bata pa siya.

Sumanib sa kanila ang tiyuhin ni Diego na si Nicolas Cariño. Siya ang pansamantalang samantalang namuno sa nasa dalawang libong matatapat na mga sundalo ng nasawing lider. Nilusob nila ang Vigan noong Setyembre 10, 1763. Nagkaroon ng maraming bakbakan. Maraming namatay sa magkabilang panig. Hindi lang Kastila ang kanilang naging kalaban, mayroon ding mga Pilipino na nagsilbi para sa watawat ng España – mga Tagalog, Kapampangan at Ilokano - kaya naman nang matapos ang bakbakan, halos maubos ang grupo ni Gabriela at siya ay tuluyang nabihag sa isang bundok sa Abra. Siyamnapu sa kanyang mga tinyente ang kasama ring nadakip at sapilitang ipinarada sa mga bayan para pagkatuwaan ng mga taongbayan. Kalaunan, sila ay isa-isang binitay.

Dahil sa matinding pagtutol ng mga rebelde, hindi sabay na ibinitay si Gabriela sa kanyang mga kasamahan, sa halip, siya ay ibinitay sa harap ng isang lipumpon ng mga Kastila.


Maaring sabihin na bigo si Gabriela sa pagtaboy sa mga Kastila ngunit hindi maitatanggi na siya ang kauna-unahang babaeng nagmulat sa mata ng bawat Pilipino na hindi hadlang ang anumang kasarian sa laban para sa kalayaan.

3 person likes this

About the author

Joefer Traya

Profession: Licensed Nurse
Philippines , Lanao del Norte , Iligan

 

Reply as anonymous (Your real name and picture will not be seen)
The medical information contained in this section is not intended for treatment or prescription. It is used to complement, not replace, the communication between a patient and their physician. Reliance on any information provided by BuhayOFW or any medical experts is solely at your own risk. If you have a medical emergency, call your doctor or go to the hospital immediately. BuhayOFW's Medical Review Board is a team of board-certified doctors who ensure our content is medically accurate and reflects the latest in health information. Our experienced board of medical professionals verify that our content is thorough and all-inclusive, in order that you can trust the information you read here will help you through improvements in your health journey—whether that’s for yourself or for a loved one.

Disclaimer: The materials on the Buhay OFW Website are for general information purposes only and should not be construed as religious advice, spiritual advice, opinion or any other advice on any specific facts or circumstances. Readers should not act or refrain from acting upon this information without seeking professional advice. Transmission of information on or by use of this Website is not intended to create, and receipt does not constitute, a client relationship between the sender and receiver. Photographs and other graphics used on this website may be for dramatization purposes only, and may include models or stock photos. Likenesses do not necessarily imply current client, membership, partnership or employee status.