Ang kuliti (sty) ay maliit at masakit na bukol na nabubuo sa loob o labas ng eyelid o pilik mata. Ang maliit na bukol na ito ay mukhang pigsa o tigyawat dahil kadalasang may laman itong nana. Ang bacteria na staphylococcus ang kadalasang sanhi na nagdudulot ng impeksiyon sa mata. Sa karamihan na kaso ng kuliti, nawawala ito ng mag-isa pagkatapos ng ilang araw. Ngunit mayroon rin mga malubhang kaso na kailangan magpatingin sa doktor.
Walang pinipiling edad ang mga nagkakaroon ng kuliti at may maaari itong magpabalik-balik. Karaniwang hindi naman delikado ang kuliti sa mata at hindi nakakaapekto sa paningin.
Ano ang Senyales, Palatandaan at Sintomas ng Kuliti?
Ang mga palatandaan at sintomas ng kuliti ay ang mga sumusunod:
· Maliit na mapulang bukol sa eyelid na mukhang pigsa o tigyawat
· Masakit na eyelid, o tila napuwing
· Namamagang eyelid
· Naluluhang mata
· Pagkaroon ng mga langib o paltos sa paligid ng eyelids
May dalawang klase ng kuliti – ang external at internal na kuliti. Ang external na kuliti ay nagsisimula bilang isang maliit na tuldok katabi ng pilik-mata. Pagkatapos, ito ay mamumula, masakit at mamamaga, na tatagal ng ilang araw bago ito pumutok at maghilom. Ang internal na kuliti naman ay ang mapula at masakit na pamamagang nasa loob ng eyelid. Maaaring mawala ng tuluyan ang internal na kuliti kapag nawala na ang impeksiyon o kaya naman mag-iwan ito ng cyst o nodule na kailangang ma-drain.
A sty (hordeolum) is a red, painful lump near the edge of your eyelid that may look like a boil or a pimple which is often filled with pus. Other than this, eyelid pain, eyelid swelling, tearing and crusting around the eyelids are also some of the manifestations.
Sanhi o Dahilan ng Kuliti
Isa sa dahilan ng pagkakaroon ng kuliti ay ang poor hygiene o ang maruming pangangatawan. Halimbawa na lamang ay ang paghawak o pagkusot sa mata gamit ang maruming kamay ay paraan para malipat ang bacteria sa eyelids.
Ang pamamaga ng eyelid ay isa din sa mga dahilan na nagdudulot ng kuliti. Ang pamamagang ito ay dahil sa pagbabara ng oil gland sa gilid ng eyelid, sa likod lamang ng pilik-mata. Make-up, dumi o kaya scar tissue ang mga halimbawa ng bagay na magdudulot ng pagbabara. Ang baradong gland na ito ay maaari ding maimpeksiyon.
Sty is caused by an infection brought about by staphylococcus bacteria. Sty is classified as either external or internal. An external sty (on the outside of your eyelid) may be caused by an infection of an eyelash follicle (a structure where individual eyelash grows), an infection of the sebaceous (Zeis) gland (gland attached to the eyelash follicle and produces an oily substance called sebum, which lubricates the eyelash to prevent it drying out) and an infection of the apocrine (Moll) gland (a sweat gland that empties into the eyelash follicle; the fluid joins the tear film that covers your eye and prevents the eye from drying out).
On the other hand, an internal sty is caused by an infection of the meibomian gland which are found on the eyelids and produce an oily liquid, which makes up part of the tear film that covers your eye.
Ano ang Mabisang gamot o Medisina, Lunas o Gamot sa Kuliti?
Kadalasan, hindi na kailangang gamutin ang mga kuliti dahil maaari itong mawala na lang mag-isa. Ngunit kapag ang kuliti ay hindi nawawala sa matagal na panahon, nakakaapekto sa paningin at sumasakit ang mata o kaya ay pabalik-balik ito, kailangan na nitong gamutin.
Antibiotic ang gamot sa impeksiyong nagdudulot ng kuliti. Nirereseta ng doktor ang antibiotic na eyedrops o kaya antibiotic cream o ointment na ipapahid sa eyelid. Nagrereseta din ang mga doktor ng oral antibiotics para gamutin ang impeksiyon ng kuliti na tumatagal o kaya ay kumakalat sa eyelid. Maaaring operahan din ang kuliti at i-drain ito para maginhawahan sa pananakit at presyon na dulot nito.
Ang pabalik-balik na kuliti ay maaaring dahilan ng ibang karamdaman, kaya mahalagang gamutin muna ang karamdamang ito para maiwasan bumalik ng kuliti.
Paano ito maiiwasan?
1. Maghugas ng kamay gamit ang sabon bago humawak sa mata.
2. Banlawan ng tubig ang mata at pilik mata
3. Tanggalin ang make-up gabi gabi bago matulog
4. Iwasan o wag makipaghiram ng mga tuwalya o twalya, lalo na sa taong may kuliti.
Ilang araw tumatagal ang kuliti? Gaano katagal bago mawala o gumaling ang kuliti?
Kadalasan mayroong pamamaga ng 3 araw. Pagkaraan ng araw, puputok din ang kuliti at lalabas ang nana. Tatagal ang paghilom ng mula mga pito hanggang sampung araw (7-10), o mahigit isang linggo, kapag sinundan ang mga tuntunin at payo. Hindi naman nakakamatay ang kuliti, ngunit nakakasagabal ito sa araw araw na pamumuhay o trabaho.
Pumunta kaagad sa doktor o opthalmologist kapag tuluyang lumalaki ang kuliti at lumalala ang pananakit nito.
(Last reviewed: 26 March 2019)
References:
NHS website. (2018, December 1). Stye. Retrieved from https://www.nhs.uk/conditions/stye/
WebMD. (2018, November 12). How to get rid of a stye. Retrieved from https://www.webmd.com/eye-health/get-rid-of-stye#1
Next: Ano pinakamabisang halamang gamot laban sa Kuliti? Ano mainam gawin para gumaling?
