Ano ang sakit ng likod o low back pain?
Ang sakit ng likod ay sakit na nakaakaapekto sa lugar ng mga ribs papunta sa itaas ng mga binti. Ang mas mababang likod (lower back) ang nagseserbeng koneksyon ng upper at lower na katawan, at dinadala nito ang karamihan sa bigat ng timbang ng katawan. Kaya madaling mapinsala ang lugar na ito sa pabalik-balik na pag-angat mo ng mga bagay-bagay, o pag-abot mo. Sa katunayan, halos lahat tayo ay nakaranas na ng sakit ng likod ng paminsan-minsan.
Maraming maaaring sanhi ang pananakit ng likod o tagiliran. Isang malimit na dahilan ang pilay sa kalamnan ng dahil sa pagbubuhat ng mabibigat na bagay, biglang pagikot o baluktot ng katawan, na nakakapagdulot ng hindi tamang paghatak sa mga masel o ligamento at nagkakaroon ng punit dito. Bukod dito, maaari rin na mas malubha ang sanhi tulad ng ng kapag ang ugat ng nerve sa gulugod ay naiipit o ang pagkakaroon ng isang hindi mapigilan na pagsira ng ng disc.
Upang hindi lumubha ang karamdaman o upang mabawasan ang karamdaman ng pananakit ng likod, mahalaga ang tamang paggamot at pagaalaga. Una, panatilihing tama ang pagtayo at pagupo. Iwasan na nakayuko ang likod habang umuupo o nakatayo. Huwag rin umuupo ng matagal, at tumayo rin paminsan minsan at gumalaw galaw at maglakad. Pangalawa, importante rin ang tamang timbang ng katawan, dahil ang sobrang katabaan ay nakakapagdulot ng bigat na nagpapahirap sa ating likod. Ang pagehersisyo at pagkilos ay nakakatulong sa pagiging matibay ng katawan. Ang mga exercises na hindi nakakadiin sa ating masel, tulad ng paglalangoy sa tubig at yoga ay nakakatulong magpababa ng BMI o body mass index. Mayroon ding mga halamang gamot tulad ng luya na mayroong anti-inflammatory na katangian (nakakabawas ng pamamaga at impeksiyon) ay maaari ring subukan sa bahay. Ipakulo lamang ang bagong hiniwa na luya sa mainit na tubig ng 30 minuto, at namnamin at sipsipin ng dahan-dahan.
Kapag ikaw ay walang gaanong oras para mag-ehersisyo, at nangangailan na nakaupo ka sa trabaho o nakaharap sa computer ng matagal, lubos na makakatulong ang tamang pagupo at paggamit ng upuan at lamesa na may tamang taas, sandalan at tamang disenyo. Halimbawa, ang screen ng computer ay dapat mga dalawang dangkal ang layo sa iyong mukha. Ilapit ang computer mouse sa keyboard. Panatilihing diretso ang kamay, pulso at bisig na diretso at kahilera ng sahig. I-relax ang balikat at braso na nakabitin na natural.
Kelan dapat magpakonsulta o tumawag sa duktor? Tawagan ang iyong doktor kung:
· Mayroon kang mga bagong pamamanhid sa puwit, genital, o binti.
· Mayroon kang kahinaan sa mga legs at hindi mo ito magagalaw.
· Mayroon kang bago o karagdagang sakit sa likod na may kasamang lagnat, masakit na pag-ihi, o iba pang mga palatandaan ng mas malalang problema o impeksiyon sa ihi.
· Mayroon kang pang-matagalang sakit sa likod na hindi madaling mawala kahit nakainom ka na ng mga gamot.
· Mayroon kang kasaysayan ng kanser o HIV infection, at nagkakaroon ka ng karagdagang sakit sa likod.
· Mayroon kang malubhang sakit na hindi mapabuti pagkatapos ng ilang araw ng paggamot sa ospital.
· Pinupukaw ka ng sakit mula sa pagtulog.
· Hindi nawawala ang sakit pagkatapos ng dalawang linggong paggamot.
Ano mga pinaka mabisang gamot o Natural Na Paggamot o Lunas sa pananakit ng likod?
Karamihan sa mga sakit ng likod ay hindi nangangailangan ng pagbisita mo sa doktor. Ang mga ito ay mga natural na paggamot na pwede mong subukan.
Uminom ng omega-3 fatty acids na supplement. May nabibili sa mga botilka nito ng mura na limang piso lang bawat capsula o mas mababa pa kapag binili ng maramihan. Ang omega 3 ay nagpapawala ng pamamaga ng katawan at hindi maaring makakapinsala sa iyo. Pwede ka ring kumain ng mga pagkaing mayaman sa omega-3 tulad ng mga sumusunod: Fatty fish (mackerel, tuna, salmon, sardines, trout and anchovies), seafoods, canola oil, soy and soy foods, and nuts and seeds.
Iwasan ang pagkain ng mga matatamis na pagkain at mga refined grain foods tulad ng mga white bread, at white rice. Ang mga pagkaing ito ay nagpapataas ng iyong insulin at leptin na maaring magpataas ng prostaglandin levels sa katawan mo na nagdudulot ng sakit.
Kumuha ng sapat na Vitamin D mula sa sinag ng araw. Kumain ka rin ng mga pagkaing may sapat na vitamin K2 levels tulad ng itlog, cheese, butter, chicken liver, salami at ground beef. Ang mga bitaminang ito ay nagpapalakas ng iyong mga buto para mawala ang sumasakit ng likod.
Pwede kang uminom ng mga supplements na ito upang maibsan ang pananakit ng likod:
· Astaxanthin – Ito ay isa sa mga pinaka-epektibong antioxidants na nagpapawala ng pamamaga. Dito sa Pilipinas ang Astaxanthin ay available na nakahalo sa iba pang mga multivitamins, tulad ng Men’s Mega Men 50 Plus at Women’s Ultra Mega 50 Plus Vitamins ng GNC. Ang pure Astaxanthin ay mabibili sa mga online stores.
· Ginger o Luya—Ang damong gamot na ito ay maaring maging lunas sa sakit at nagpapagaan ng tiyan. Maari kang maglaga ng tubig na may sariwang luya at inumin ang tea na ito.
· Curcumin – Ito ang pangunahing sangkap ng Turmeric. Ito ay nagpapawala ng sakit at nag papagaan ng paggalaw ng mga kamay at paa. Ang Turmeric ay nabibili sa mga supermarkets sa spices and seasonings section, tulad ng McCormick brand.
· Cayenne cream – Ito ay mula sa mga sili ay nagpapawala ng sakit kapag ipinahid ito sa likod. Kadalasan imported ang mga cayenne cream or ointments, pero pwede ka ring gumawa ng sariling bersyon. Bumili ka ng siling labuyo sa palengke, ichop, at ilagay sa lalagyan na may langis (mas mainam kung coconut oil ang gamitin mo). Pagkatapos ng ilang araw, pwede mo nang gamitin ang langis na pamahid sa likod.
· Boswellia – Tinatawag din na boswellin o "Indian kamanyang," ang damong-gamot na ito ay nagpapawala ng pamamaga sa rayuma. Mabibili ito bilang iniinom na food supplement sa mga botika tulad ng Arthrid at Arthrite.
· Bromelain – Ito ay sangkap na matatagpuan sa mga pinya na nagpapawala ng sakit at pamamaga. Hindi available at bromelain capsules sa Pilipinas pero maari kang kumain ng pinya para maranasan ang mga health benefits ng bromelain.
· Cetyl myristoleate (CMO) – Ito ay langis mula sa isda at mantikilya. Ito ay nagpapadulas ng mga kasukasuan at nagpapawala ng sakit at pamamaga. Dito sa Pilipinas, nabibili ito sa mga botika bilang Oleia capsule (iniinom na capsule)
· Evening Primrose, Black Currant, and Borage Oils – Ito ay may fatty acid na gamma linoleic acid (GLA) na nagpapagaling sa sakit ng rayuma. Ang evening primrose ay nabibili sa mga botika bilang Eveprim at Naturalle Evening Primrose Oil (mga iniinom na capsule). Ang Black currant ay kasama sa mga supplements tulad ng Men’s Mega Men 50 Plus at Women’s Ultra Mega 50 Plus Vitamins ng GNC. Ang borage oil naman ay mabibili bilang sangkap ng isang supplement na ALAnerve, na mabibili sa mga botika.