Ang pneumothorax ay ang koleksyon ng hangin sa “thoracic cavity” - o sa lugar na nagpoprotekta at naglalaman sa baga - at nagsasanhi upang ang baga ay mag-collapse o lumiit. Meron tayong tinatawag na “pleura” na siyang manipis na pabalat na bumabalot sa nakalabas na parte ng baga at binabalot rin nito ang lugar na naglalaman sa baga. Maaaring ihalintulad ang relasyon ng “pleura” at ng baga sa isang lobo na hinipan sa loob ng “chest cavity” na tumutulak sa baga. Ang dalawang “layer” ng “pleura” ay tinutulak ang isat-isa sa malusog na tao at walang likido o hangin na pumapagitna dito. Sa pneumothorax, mayroong hangin na pumapasok sa “pleural space”. Walang matutukoy na dami ng insidente ng pneumothorax subalit ito ay karaniwang komplikasyon ng “trauma” at nangyayari din ito sa mga pasyenteng nagkaroon na ng sakit sa baga.
Ano ang Sanhi ng Pneumothorax? Causes
Ang pneumothorax ay maaaring dulot ng:
· Pinsala sa dibdib na parte ng katawan (chest injuries). Ang anumang hindi matulis o tumagos na pinsala sa “chest area” ay maaaring magdulot ng pag-collapse ng baga. Ang mga pinsalang ito ay maaaring mangyari sa mga hindi inaasahang pag-atake sa iyo o sa mga disgrasya sa sasakyan. Ang iba naman ay hindi inaaasahang mangyari sa mga operasyon na nangangailangan ng pagpapasok ng karayom sa dibdib.
· Pagkakaroon ng sakit sa baga. Ang nasirang “lung tissue” ay mas malaki ang tsansang bumigay at sumuko. Ang pagkasira ng baga ay dulot ng maraming sakit tulad ng chronic obstructive pulmonary disease, “cystic fibrosis” at pneumonia.
· Pumutok na “air blisters”. Merong tinatawag na “blebs” na maliliit na koleksyon ng hangin sa baga na kung minsan ay pumuputok at tumatagas sa espasyo na bumabalot sa baga.
· “Mechanical ventilation”. Isang malubhang klase ng pneumothorax ang maaaring mangyari sa mga taong nakakonekta sa “mechanical ventilator” upang matulungan sa paghinga. Ang “ventilator” kasi ay gumagawa ng hindi balanseng pressure sa dibdib. Ang baga ay maaaring bumigay rin at matulak ang puso dito at maaaring umabot sa punto na hindi na gagana pa ang baga.
Pneumothorax has two types, namely primary spontaneous pneumothorax and secondary spontaneous pneumothorax. In primary spontaneous pneumothorax, the condition develops for no apparent reason. It is thought to be due to a tiny tear of an outer part of the lung - usually near the top of the lung. It is often not clear why this occurs. On the other hand, secondary spontaneous pneumothorax means that the condition develops as a complication (a secondary event) of an existing lung disease such as pneumonia, tuberculosis, cystic fibrosis, lung cancer and idiopathic pulmonary fibrosis. This is more likely to occur if the lung disease weakens the edge of the lung in some way. This may then make the edge of the lung more liable to tear and allow air to escape from the lung.
Ano mga Sintomas? Symptoms
Ang mga pangunahing sintomas ng pneumothorax ay ang biglaang pananakit ng dibdib at hirap sa paghinga. Ang pananakit ng dibdib ay nilalarawan bilang matulis na pakiramdam at nagiging masikip sa dibdib. Meron rin itong kaakibat na pagbilis ng tibok ng puso, pagbilis ng paghinga, ubo, at madaling panghihina. Ang balat ay maaaring magkulay asul na tinatawag na “cyanosis” dahil sa mababang antas ng oxygen sa dugo.
A collapsed lung, medically referred to as pneumothorax, is defined as a buildup of air in the space between the lungs and the chest wall. When the amount of air increases, the pressure pushes the lungs, causing it to collapse. Hence, the lungs lose it capability to expand.
Manifestations of pneumothorax depend on the severity of the condition. In minor cases, the signs and symptoms of this condition may be unnoticeable. However, in the worst scenario, symptoms develop rapidly and may eventually lead to shock. Symptoms may include shortness of breath (dyspnea), which may be mild to severe, depending on how much of the lung is collapsed and chest pain which may be sudden, severe or sharp in characteristic located on the same side as the collapsed lung. Lastly, symptoms may also become worse with altitude changes such as when flying in an airplane and going underground or underwater.
Paano nalalaman na meron kang pneumothorax?
Ang pneumothorax ay karaniwang nalalaman sa pamamagitan ng chest x-ray. Sa ibang kaso, ang “computerized tomography (CT) scan ay maaaring kailanganin upang makapagbigay ng mas madetalyeng imahe ng baga. Ini-eksamin rin ang baga sa pamamagitan ng pakikinig sa stethoscope at maaaring walang marinig na “breath sounds” sa apektadong baga.
Ano ang Lunas at paggamot? Medication, cure
Ang layunin sa paglunas sa pneumothorax ay upang maibsan ang pressure sa loob ng baga, upang hayaan itong makahinga ulit, at upang maiwasan ang pabalik-balik na pneumothorax. Kapag maliit lamang ang bahagi ng baga ang nag-collapse, ang iyong doktor ay maaari ka lamang i-monitor sa pamamagitan ng sunud-sunod na chest x-rays hanggang sa ang hangin ay mawala na. Karaniwang tumatagal ito ng isa o dalawang linggo. Ang pagbibigay sa pasyente ng oxygen ay nagpapabilis sa tagumpay sa pagpapabalik sa baga sa normal. Maaari ring magsagawa ang mga doktor ng “needle or chest tube insertion”. Kapag ang parte ng baga na may hangin ay napakalawak, maaaring ang “needle o chest tube insertion” ang sagot. Ito ay ginawagawa sa pamamagitan ng pagtusok ng tubo sa gitna ng “ribs” patungo sa may hangin na parte ng “collapsed” na baga. Sa karayom ay may naka-konektang “syringe” kung saan pwedeng hilahin ng doktor upang makuha ang hangin sa loob ng baga. Ang mga “chest tubes” ay karaniwang ina-attach sa “suction device” upang tuluy-tuloy ang pagsipsip ng hangin hanggang tuluyan na itong mawala. Pwede ring magdesisyon ang mga doktor ng operasyon. Ito ay ginawa ng mga doktor kapag hindi nalulunasan ng “chest tube” ang pagpapawala sa hangin.
The primary goal in managing pneumothorax is to remove the air in the space. Several options are available to restore an air-free pleural space, including observation without oxygen, administering supplemental oxygen, simple aspiration, chest tube placement, 1-way valve insertion, and thoracostomy with continuous suction.
Prevention o paano maiwasan?
Upang maiwasang bumalik ang pneumothorax, kailangan mong tigilan ang paninigarilyo at pagpunta sa masyadong matataas na lugar, pagsku-scuba diving, o paglipad sa loob ng hindi “pressurized na aircraft”.
